Çikolata… Kötü giden bir günü bile güzelleştirebilen tatlı bir kurtarıcı. Ama dikkat etmişsinizdir, söz konusu çikolata olduğunda kadınların tatlı krizleri erkeklere göre daha sık yaşanıyor. Peki bu sadece damak zevki mi, yoksa işin arkasında hormonlardan beynin çalışma biçimine kadar uzanan bilimsel nedenler mi var?
Çikolata tüketildiğinde dopamin salgısı artıyor. Dopamin, beynin ödül ve haz merkezini harekete geçiriyor. Araştırmalara göre kadınların beyni çikolataya erkeklere göre daha yoğun bir coşkuyla yanıt veriyor. Erkekler için bir parça çikolata çoğu zaman “olsun da olur, olmasa da” etkisi yaratırken, kadın beyninde durum bu kadar basit değil.
Kadınlarda çikolata isteğinin yalnızca zevk kaynaklı olmadığı; hormonlardan beyin kimyasallarına uzanan karmaşık etkenlerin birleşimiyle tetiklendiği görülüyor. Örneğin, premenstrüel dönemde östrojen ve progesteron düzeyleri dalgalanırken, beyin serotonini azalabiliyor. Bu dönemde yapılan bazı araştırmalar, basit karbonhidrat içeren tatlıların serotonin ve dopamin salgısını artırarak ruh halini geçici olarak iyileştirdiğini gösteriyor.
Çikolata, magnezyum açısından görece zengin bir gıda olduğundan, vücudun bu minerale duyduğu artan ihtiyacın da çikolata isteğini tetikleyebileceği düşünülüyor. Aynı zamanda bazı araştırmalar, çikolata arzusu yaşayan kadınların erkeklere kıyasla duyusal açıdan çikolataya verdiği tepkinin daha güçlü olduğuna işaret ediyor.
Cinsiyete göre yapılan analizler, çikolatanın hem ‘sevilen’ hem de ‘özlenen’ gıda olarak özellikle kadınlarda daha yüksek yanıt aldığını göstermektedir; üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışmada, kadınların neredeyse yarısı çikolatayı yoğun bir şekilde arzuladıklarını belirtmiştir.
Yani aslında kadınlarda “tatlı krizleri”, hormonların, nörotransmitterlerin, metabolizmanın ve duyusal beyin yapılarının bir arada dans ederek çalışmasının sonucunda benzersiz bir sonuç ile karşılaşmamızı sağlıyor.
Peki bu durum erkeklerde neden farklı?
Erkeklerde hormonal dalgalanmalar kadınlara kıyasla çok daha stabildir. Testosteron östrojen kadar ani değişimlere girmediği için erkeklerin duygu durumları daha dengelidir. Bu nedenle onların tatlı krizine girme ihtimali daha düşüktür.
Ayrıca nörobilim araştırmaları, erkek beyninin ödül sisteminde tuzlu ve yağlı yiyeceklere karşı daha güçlü bir yanıt geliştiğini ortaya koyuyor. Yani kadın beyninde çikolata bir “ödül” etkisi yaratırken, erkeklerde aynı etki çoğunlukla pizza, hamburger veya kızartma gibi yiyeceklerle ortaya çıkar.
Bunun evrimsel bir açıklaması da olabilir. Geçmişte erkekler, avcılık ve kas gücü gerektiren işlerle uğraştığından, enerji ihtiyacını yağ ve protein açısından zengin besinlerden karşılamaya daha yatkındı. Bu da tatlıya olan bağımlılıklarını kadınlara göre daha düşük seviyede bırakmış olabilir.
Kaynakça
- Benton, D., & Donohoe, R. T. (1999). The effects of nutrients on mood. Public Health Nutrition, 2(3a), 403–409.
- Michener, W., & Rozin, P. (1994). Pharmacological versus sensory factors in the satiation of chocolate craving. Physiology & Behavior, 56(3), 419–422.
- Parker, G., Parker, I., & Brotchie, H. (2006). Mood state effects of chocolate. Journal of Affective Disorders, 92(2-3), 149–159.
- Michener, W., & Rozin, P. (1994). Chocolate craving and the menstrual cycle: A cross-cultural analysis. Appetite, 17(2), 103–118.
Genetikçe Everything about science.