Kedi ve Köpeğiniz Sürekli Kaşınıyorsa Sebebi Bu Olabilir: Gıda Alerjileri ve Yanlış Bilinenler  

Evcil dostlarımız bazen kaşınır, tüyleri dökülür, kulakları sorun çıkarır ya da uzun süreli ishal yaşayabilirler. İşte bu şikayetlerin arkasında bazen gıda alerjileri gizli olabilir! Ama maalesef bu konu çoğunlukla yanlış anlaşılır ve doğru teşhis biraz gecikir. Ben de bu yazımda, gıda alerjilerini hem basit hem de bilimsel bir dille anlatacağım. Hangi ırklar daha yatkın, gluten ve tavuk hakkındaki efsaneler nedir, eliminasyon diyeti nasıl yapılır gibi sorulara birlikte yanıt bulacağız. Dostlarımızın sağlığı için güzel ve anlaşılır bir rehber olacak! 🐶🐱💛 

🎯 Gıda Alerjisi Nedir? 

Gıda alerjisi, evcil dostlarımızın bağışıklık sisteminin bazı yiyeceklere karşı biraz fazla heyecanlanmasıyla ortaya çıkar. Bu heyecan bazen ciltte kaşıntı, kızarıklık ya da sindirim sisteminde rahatsızlık şeklinde kendini gösterebilir. Yani, vücut “Dur bakalım, bu yiyecek bana biraz garip geldi!” diye tepki veriyor aslında. 😊💛 

🧬 Irksal ve Genetik Yatkınlık 

Bazı dostlarımızın genlerinde sakladıkları bir sır var: Gıda alerjilerine karşı biraz daha hassas olabilirler! Yani aslında mesele genetik kodlarda saklı. Özellikle aşağıdaki ırklar, bazen midelerini biraz daha fazla şımartmaya ihtiyaç duyabiliyorlar. 😊🐾 

Genetik faktörler, dostlarımızın bağışıklık sisteminin ne kadar sakin ya da tetikte olacağını etkiliyor. Mesela, savunma ordusu içinde görev yapan mast hücreleri var; bunların üzerinde IgE adlı özel antikorlar bulunur. İşte bu antikorlar, bazı genetik özelliklere sahip dostlarımızda alerjik reaksiyonları daha kolay başlatabilir. Yani, küçük genetik farklar bazen büyük etkiler yaratabiliyor! 🧬💫 

Şimdi gelelim en çok merak edilen iki soruya: 

🧄 Tavuk ve Gluten: Günah Keçisi mi? 

Son yıllarda tavuk ve gluten, adeta günah keçisi ilan edildi. Peki bu ne kadar doğru? 

🍗 Tavuk Alerjisi 

Tavuk, uygun fiyatıyla pek çok mamanın başrol oyuncusu! Bu yüzden bazı dostlarımızda tavukla fazla karşılaşınca küçük bir hassasiyet gelişebilir. Ama aslında tavuk, sihirli bir şekilde alerji yapmayı pek sevmez. 😊 

🌾 Gluten (Buğday Proteini) 

Gluten, buğday ve bazı tahılların içinde bulunan özel bir protein ailesi. İnsanlarda nadir de olsa çölyak hastalığı gibi durumlara sebep olabilir. Köpeklerde ise bu oldukça nadir karşılaşılan bir durum. Ancak bazı dostlarımızda gluten hassasiyeti görülebilir. 

🐶 Köpeklerde En Sık Görülen Gıda Alerjenleri 

Köpeklerimizde gıda alerjisi genellikle kaşıntılar, kızaran ciltler ya da midelerinde yaşanan bazı sıkıntılarla kendini gösterebilir. Genellikle bu alerjiler, uzun süre aynı protein kaynağına “Merhaba!” dediğimizde, dostumuzun bağışıklık sistemi biraz fazla tepki verdiğinde ortaya çıkar. Yani, bazen vücut “Yeter artık, bu protein bana fazla geliyor!” diyebilir. 

🔝 En Yaygın Alerjenler : 

	Gıda Bileşeni	Açıklama
1	Sığır eti	En sık bildirilen alerjenlerden biridir. Pek çok hazır mamada bulunur.
2	Süt ve süt ürünleri	Laktoz intoleransından bağımsız olarak bağışıklık sistemi tepkileri oluşabilir.
3	Tavuk	En yaygın hayvansal proteinlerden biri olup alerjik reaksiyona neden olabilir.
4	Kuzu eti	Başlangıçta “hipoalerjenik” kullanılmıştır ancak artık yaygın bir alerjendir.
5	Yumurta	Hem beyazı hem sarısı alerjen olabilir.
6	Buğday (gluten)	Bazı köpeklerde gluten duyarlılığı alerjiye yol açabilir.
7	Mısır	Alerjenitesi düşük olsa da bazı bireylerde tepki gelişebilir.
8	Balık	Özellikle somon ve ton balığı, hassas köpeklerde sorun yaratabilir.
9	Soya	Bitkisel protein kaynağı olarak kullanılır ama alerjenik potansiyeli vardır.
10	Domuz eti	Nadir ama bazı köpeklerde alerji rapor edilmiştir.

🐱 Kedilerde En Sık Görülen Gıda Alerjenleri 

Kedilerimizde gıda alerjisi köpeklere göre biraz daha nadir görülür ama yine de onları rahatsız eden şikayetlere yol açabilir. Mesela kaşınma krizleri, deri üzerindeki minik lezyonlar, bazen kusma ya da ishal gibi durumlar olabilir. Genellikle bu alerjilerin baş kahramanları da hayvansal protein kaynaklarıdır. Yani sevgili patili dostlarımızın mideleri bazen bazı proteinleri fazla hassas karşılayabiliyor. 💕🐱 

🔝 En Yaygın Alerjenler : 

	Gıda Bileşeni	Açıklama
1	Sığır eti	En sık bildirilen alerjenlerden biridir. Pek çok mamada yer alır.
2	Süt ve süt ürünleri	Laktoz intoleransı dışında bağışıklık kaynaklı alerji de gelişebilir.
3	Balık (özellikle ton balığı)	Kediler için cazip bir içerik olsa da alerjik tepki verebilir.
4	Tavuk	Bazı kedilerde kaşıntı ve gastrointestinal semptomlarla kendini gösterir.
5	Kuzu eti	“Hipoalerjenik” sanılsa da duyarlılık oluşabilir.
6	Mısır ve gluten	Nadir görülse de tahıl içeriğine bağlı alerjiler mümkündür.
7	Buğday	Gluten duyarlılığı bazı kedilerde alerjiye yol açabilir.
8	Yumurta	Protein yapısı nedeniyle alerjen olma potansiyeli taşır.

Gördüğünüz gibi alerjenlerin içinde dostlarımızın favori proteinleri arasındaki sığır eti, süt ürünleri ve balık gibi lezzetli ama bazen hassas mideleri zorlayan yiyecekler yer alıyor. Minik patili arkadaşlarımızın kimi zaman bu tatlara karşı nazlı olduklarını söyleyebiliriz! 🐾💖🐟 

🔍 Teşhis: Eliminasyon Diyeti Nedir? 

Gıda alerjilerini anlamanın en güvenilir yolu, “eliminasyon diyeti” yapmak! 

🔄 Nasıl mı oluyor bu iş? 

Sevgi dolu dostumuz için, içinde sadece tek bir protein ve tek bir karbonhidrat bulunan basit bir mama seçiyoruz (mesela ördek ve patates gibi). Sonra en az 8 hafta boyunca sadece bu özel mamasıyla besliyoruz. Bu süre boyunca ödül mamaları, masa artıkları veya çiğneme ürünleri kesinlikle yok! Çünkü bizim küçük kahramanımızın midesinin biraz sakinliğe ihtiyacı var. 

Eğer bu sürecin sonunda kaşıntılar, kusmalar veya başka şikayetler azalırsa, eski mamaya kontrollü şekilde geri dönüyoruz. Belirtiler tekrar ortaya çıkarsa, alerjinin kaynağını nihayet bulmuş oluyoruz! 

Biraz sabır ve sevgiyle dostumuzun midesi ve cildi çok daha mutlu olacak! 💛🐾 

✅ Sıkça Sorulan Sorular (SSS) 
Minik dostlarımızın hassas midelerine dair merak edilenler burada! 🐾 

1. Tavuk alerjisi varsa tüm kümes hayvanları yasak mı? 
Hayır, hemen hepsine veda etmiyoruz! Bazı patili dostlarımız tavuğa hassas olabilir ama ördek ya da hindi gibi diğer kanatlıları tolere edebilir. Tabii yine de dikkatli olunmalı; bu denemeler veteriner hekim kontrolünde yapılmalı. 👀🦃🦆 

2. Glutensiz mama vermek şart mı? 
Hayır, her hayvanda gluten hassasiyeti görülmez. Eğer kediniz ya da köpeğiniz gayet iyi görünüyorsa, sırf moda diye glutensiz mamaya geçmeye gerek yok. Bazı tahıllar tam tersine faydalı ve kolay sindirilebiliyor. 🌾 

3. Eliminasyon diyeti boyunca ödül maması verilebilir mi? 
Maalesef hayır. Bu dönemde tek bir kaçamak bile bütün diyeti boşa çıkarabilir. Ödül mamaları, kemikler ya da sofradan atıştırmalıklar bu süreçte yasak! Sadece belirlenen mama, sabır ve bol sevgi… 💚 

4. Alerji ilaçla geçer mi? 
İlaçlar belirtileri hafifletebilir, evet… ama altta yatan nedeni yani alerjen gıdayı bulmazsak tam iyileşme mümkün olmaz. Temeli çözmeden sadece semptomları baskılamak, geçici bir çözümdür. 

5. Hidrolize proteinli mamalar işe yarar mı? 
Bu özel mamalar, proteinleri parçalayıp bağışıklık sistemini “kandırmaya” çalışır. Genelde işe yararlar ama her hayvanda aynı sonucu vermeyebilir. Yine de eliminasyon diyeti ile birlikte değerlendirilmelidir. 

6. Evde hazırlanan mamalar daha mı güvenli? 
Dengeli ve kontrollü planlandığında çok faydalı olabilir. Ama veteriner hekim gözetimi şart! Aksi hâlde vitamin-mineral eksiklikleri olabilir. Sevgiyle yapılan yemekler elbette güzeldir ama içerik de doğru olmalı. 🍲 

7. Alerji testleri güvenilir mi? 
Kan veya deri testleri bazen yanıltıcı olabilir. Şu anda en güvenilir tanı yöntemi hâlâ “eliminasyon diyeti”dir. Evet, sabır ister ama en sağlam yol budur. 

🧠 Unutmayın: 
Her kaşıntı, her ishal ya da tüy dökülmesi hemen “gıda alerjisi” demek değildir. Ama uzun süredir geçmeyen, mevsimlerle açıklanamayan şikâyetler varsa, mutlaka değerlendirilmelidir. 

🫶 Doğru tanı ve biraz sabırla uygulanan bir eliminasyon diyeti, can dostunuzun hayatını çok daha rahat, mutlu ve sağlıklı hâle getirebilir. 

Sevgiyle kalın…

Vet. Hek. Gamze Güldemir Aslan

📚 Kaynakça 

1. Verlinden, A., Hesta, M., Millet, S., & Janssens, G. P. J. (2006). Food allergy in dogs and cats: a review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 46(3), 259–273. 
   
   https://doi.org/10.1080/10408690590957105 

2. Mueller, R. S., Olivry, T., & Prélaud, P. (2016). Critically appraised topic on adverse food reactions of companion animals (3): prevalence of cutaneous adverse food reactions in dogs and cats. BMC Veterinary Research, 12, 9. 
   
   https://doi.org/10.1186/s12917-015-0577-8 

3. Olivry, T., & Mueller, R. S. (2010). Evidence-based veterinary dermatology: a systematic review of the pharmacotherapy of canine atopic dermatitis. Veterinary Dermatology, 21(1), 4–22. 
   
   https://doi.org/10.1111/j.1365-3164.2009.00815.x 

4. Roudebush, P., et al. (2005). Food sensitivity in pets. In: Small Animal Clinical Nutrition, 4th ed., Mark Morris Institute, 431–437. 
   
   (Not: Kitap bölümü olduğu için DOI yoktur) 

5. Cave, N. J. (2006). Hydrolyzed protein diets for dogs and cats. The Veterinary Clinics of North America. Small Animal Practice, 36(6), 1251–1268. 
   
   https://doi.org/10.1016/j.cvsm.2006.08.004 

6. Jeffers, J. G., Meyer, E. K., & Sosis, E. J. (1996). Elimination diet trials using a commercial hypoallergenic diet in dogs with atopic dermatitis or food allergy: a retrospective study. Veterinary Dermatology, 7(3), 101–106. 
   https://doi.org/10.1111/j.1365-3164.1996.tb00181.x