Menstrüasyon; vücudun aylık döngüsünün bir parçası olan vajinal kanamadır ve steroid tarafından düzenlenen bir olaydır. Dört aşamadan oluşur; menstrüasyon, follicular, ovulation ve luteal.
1) Menstrüasyon: Regl döngünüzün ilk ama bazı yönlerden de son aşamasıdır. Aylık döneminiz boyunca uterusunuzun kalınlaşmış zarının döküldüğü zamandır [1].
2) Foliküler (Follicular) Faz: Adet döneminizin ilk gününde başlar ve yumurtlamaya başladığınız zaman biter. Bu aşamada “folikül” adı verilen yumurta içeren bölmeler olgunlaşır ve yumurtalardan biri olgunlaşır [2].
3) Yumurtlama (Ovulation): Yumurtalıklarınızdan bir yumurta fallop tüpünden geçtiğinde ortaya çıkan durumdur. Döngünün en kısa aşamasıdır ve sadece 24 saat sürer. Yumurta serbest bırakıldığında, sperm tarafından döllenebilir ya da döllenmeyebilir. Eğer döllenirse, yumurta rahme gidip fetüse dönüşmek üzere implant yapar. Döllenmeden bırakıldığı durumda ise regl döneminiz boyunca yumurta parçalanır ve rahim duvarı dökülür. Yumurtlama sürecinde vücudunuzun folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılamasıyla başlar. Regl döngünüzün 6. ve 14. günleri arasında salgılanan bu hormon, yumurtalık içindeki yumurtanın daha sonra yumurtayı serbest bırakmaya hazırlanmak için olgunlaşmasına yardımcı olur. Yumurta olgunlaştıktan sonra, vücudunuz yumurtanın salınmasını tetikleyen bir luteinize edici hormon (LH) dalgası salgılar. Yumurtlama, LH dalgalanmasından sonra 28 ila 36 saat içinde gerçekleşebilir [3], [4].
4) Luteal Faz: Bu son aşamada yumurtayı serbest bırakan folikül, rahmi kalınlaştırıp olgunlaştırarak hamileliğe hazır hale getiren hormonlar üretir. Eğer hamile kalmaya çalışıyorsanız, Foliküler ve Luteal aşamaları ilgili sorunlar doğurganlığınızı etkileyebilir [5].
Menstrual döngüden sadece kadınlar için bahsedemeyiz. Rahim, vajina, fallop tüpü ve yumurtalıklara sahip olan transseksüel bireyler de regl olabilir. Periyotlar genelde 11-14 yaşları arasında başlar ve menapoza (45 – 55 yaş) kadar devam eder. Mentrüasyon döngüsünde hamilelik olmadığı durumlarda döngü; rahimde biriken doku ve kanın vajinal yol ile dışarı atılımını sağlar. Hormonsal ifade etmek gerekirse de eğer fetüs oluşmamışsa östrojen ve progesteron seviyeleri düşmeye başlar. Bu düşük hormon seviyeleri mensural döngüyü başlatır. Trans bireyler içinse durum şöyledir; testesteron almaya başlanırsa regl döngüsü yaşamazsınız ancak testesteron alımını bırakırsanız da regl döngünüz başlayacaktır. Menstrual döngü; regl gününün ilk gününden bir sonraki reglın ilk gününe kadar geçen süredir. Genellikle menstrual döngü 28 gün olarak belirtilir ancak bu süre her vücutta farklılık gösterebilir. Buna ek olarak regl süresinin uzunluğu da (genellikle 3 -5 gün) her vücutta farklı sürelere sahip olacağı gibi her döngüde de değişiklik gösterebilir. Regl dönemleriniz 24 – 38 gün aralığında tekrarlanıyor ise “düzenli” olarak adlandırılabilir. Bu hesaplama reglınızın son gününden sonraki reglın ilk gününe kadar geçen gün süresi şeklinde yapılır. Bu düzenlilik durumu eğer hamilelik istiyorsanız, en yüksek ihtimali olan günleri ve bir sonraki regl döneminizi bilmenize yardımcı olacaktır[7]. Son olarak, Premenstrüel sendrom (PMS) semptomları; karın ve bel ağrısı, göğüslerde şişlik, değişken ruh hali ve sinirlilik, yemek yeme düzeninde ve isteğinde artış, yorgunluk, baş ağrısı gibi vajinal kanamaya ek, hem duygusal hem de fiziksel etkiler barındırır[8].
References:
[1]: Monis CN, Tetrokalashvili M. Menstrual Cycle Proliferative And Follicular Phase. 2020 Sep 15. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan–. PMID: 31194386. [2]: Jochum F, Sananès N, Teletin M, Lichtblau I, Rongières C, Pirrello O. Luteal phase stimulation, the future of fertility preservation? Retrospective cohort study of luteal phase versus follicular phase stimulation. J Gynecol Obstet Hum Reprod. 2019 Feb;48(2):91-94. doi: 10.1016/j.jogoh.2018.11.003. Epub 2018 Nov 12. PMID: 30439518. [3]: Jarrell J. The significance and evolution of menstruation. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2018 Jul;50:18-26. doi: 10.1016/j.bpobgyn.2018.01.007. Epub 2018 Feb 8. PMID: 29530426. [4]: Albertson BD, Zinaman MJ. The prediction of ovulation and monitoring of the fertile period. Adv Contracept. 1987 Dec;3(4):263-90. doi: 10.1007/BF01849284. PMID: 3328481. [5]: Jochum F, Sananès N, Teletin M, Lichtblau I, Rongières C, Pirrello O. Luteal phase stimulation, the future of fertility preservation? Retrospective cohort study of luteal phase versus follicular phase stimulation. J Gynecol Obstet Hum Reprod. 2019 Feb;48(2):91-94. doi: 10.1016/j.jogoh.2018.11.003. Epub 2018 Nov 12. PMID: 30439518. [6]: The Menstrual cycle in women [online: https://anjungsainssmkss.wordpress.com/2011/05/05/menstrual-cycle/] [7]: Pavlicev M, Norwitz ER. Human Parturition: Nothing More Than a Delayed Menstruation. Reprod Sci. 2018 Feb;25(2):166-173. doi: 10.1177/1933719117725830. Epub 2017 Aug 22. PMID: 28826363. [8]: Critchley HOD, Maybin JA, Armstrong GM, Williams ARW. Physiology of the Endometrium and Regulation of Menstruation. Physiol Rev. 2020 Jul 1;100(3):1149-1179. doi: 10.1152/physrev.00031.2019. Epub 2020 Feb 7. PMID: 32031903.Kapak görseli: [online: https://theswaddle.com/from-riches-to-rags-the-evolution-of-menstrual-taboos-in-india/]
