KAFEİN (Dost mu, Düşman mı?)

Çoğu insanın vazgeçilmezi olan kafein nedir, yararı var mıdır, zararı var mıdır?

Bu soruların hepsi herkesin merak ettiği sorular arasında. Şimdi sizlerle Kafein ile ilgili tüm sorularınıza cevap bulmanız adına en ince ayrıntısına inerek tüm bilgileri paylaşacağım.

Kafein Nedir?

Kafein, Friedrich Ferdinand Runge adlı Alman kimyager tarafından bulunmuştur. En çok kahve, çay ve kakao bitkilerinde bulunmasına karşın çikolata, kolalı içecekler ve bazı ilaçlarda daha fazla bulunur. Kafein, beyne ve merkezi sinir sistemine uyarıcı etki yaparak uyanık kalmamızı sağlar. Gün içinde daha enerjik hissetmemizi ve yorgunluğumuzu engelleyici bir çok katkısı da vardır. Peki nasıl oluyor da kafein tüm vücudumuza karşı böyle bir etki yapıyor? Gelin biraz kafeinin içeriğine ve vücudumuza karşı nasıl iş gördüğünü inceleyelim.

Kafeinin kimyasal formülü C₈H₁₀N₄O₂‘dir. Aslında kafeinin kimyasal formülü çok karmaşıktır fakat bu kısaltılmış halidir. Peki sizce kafeinin sistematik adı nedir? 1,3,7-trimethylxanthine veya 3,7-dihydro-1,3,7-trimethyl-1H-purine-2,6-dione. Evet, yanlış görmediniz okuması bile zor olan bu şey aslında kafeinin sistematik adıdır. Eminim siz de benim gibi kafein isminin daha hoş ve havalı olduğunu düşünüyorsunuzdur. İlk olarak şunu belirtmek gerekirse kafeinin her insanda etkisini göstermesi için değişen tüketim dozları vardır. Fakat genel olarak bir insanda kafeinin etki etmeye başlaması minimum 250 miligram ve üzeri dozlarda başlamaktadır ve 400-450 miligrama kadar kullanımda bir sakınca görülmemektedir.

Daha anlaşılır olması için kahve içiyorsanız 2-3 fincandan fazla içmemeniz, çay içiyorsanız 5-6 fincandan fazla içmemenizi tavsiye ederim. Aslında kafeinin vücudumuza bir çok faydası vardır fakat belirtilen miktarının üzerinde tüketildiği zaman kafein vücudumuza zarar vermeye başlayabilir. Diğer bir sorun ise çoğu kişi kafeinin vücuda alındığı anda etkisini göstereceği düşüncesindedir. Fakat bu yanlışı düzeltmekte fayda var. Aslında kafein vücuda alındıktan 30-60 dakika sonra etkisini göstermeye başlar.

Hadi şimdi gelin kafeinin faydalarını ve zararlarını öğrenelim:

KAFEİN’İN FAYDALARI NELERDİR?

• Karaciğerde detoks etkisi yaratır. Bilindiği gibi karaciğer vücudumuzun en önemli organlarından biridir ve vücudumuza aldığımız kafein karaciğerimizin temizlenmesinde önemli bir rolü vardır. Üstelik karaciğer yağlanmasını önler.
• Kafein zihnimizi güçlendirir. Dopamin moleküllerini harekete geçirerek beynimizin daha iyi çalışmasını sağlayarak beynimizin performansını arttırır. Özellikle de kafeinin düşünme gücünü yani zekayı güçlendirdiği de söylenmektedir.
• Zayıflamak isteyenlerden misiniz? Eğer bu sorunun cevabı evet ise işte tam da bu kısım sizin işinize yarayabilir. Kafeinin yağ yakma hızını arttırdığını biliyor muydunuz? Düzenli ve orta dozda kafein tüketen biri metabolizma hızının artmasına olanak sağlar ve yağ yakım hızını da doğal olarak arttırır.
• Fiziksel performansı arttırır. Gün içerisinde çok yağun çalışıyorsanız ve bu kadar yoğunluğa enerjiniz ve fiziksel performansız yetersiz geliyorsa düzenli olarak kafein tüketerek hayatınızı daha enerjik ve sağlıklı geçirebilirsiniz.
• Parkinson, Alzheimer ve Demans hastalıklarına karşı korur. Yapılan çalışmalarda düzenli olarak beslenen ve kafein tüketen bireylerde Alzheimer olma olasılıgı %65 oranında azaldığı ve Parkinson olma olasılığıda %30-60 civarında azaldığını gösteren bilimsel araştırmalar mevcuttur.
• İnme riskini azaltır. Yapılan çalışmalarda düzenli kafein tüketen insanlarda inme riskinin %20 oranında azaldığını gösteren çalışmalar yapılmıştır.
• Bazı araştırmalar birtakım ilaçlar ile kafein alınmasının, ilaçların etkisini arttırdığını göstermiştir.

KAFEİN’İN ZARARLARI NELERDİR?

Yazının başında da dile getirildiği gibi aslında kafein vücudumuza çok faydalı bir maddedir fakat belirtilen miktardan fazla alındığı zaman insan vücuduna birden fazla zararı bulunmaktadır. Bunlar;

• Kafeinin merkezi sinir sistemi üzerine odaklanıp kalp atışlarınızı hızlandıracak şekilde uyarıcı etki yapmasıdır. Bu yüzden aşırı kafein tüketimi kalp atışını hızlandırır, kalp ritmini bozar ve bu durum çarpıntıya sebep olur.
• Kafeinin özofagusun gevşemesine izin vererek reflüye sebep olduğu kanıtlanmıştır. Bu aynı zamanda hassas kişilerde mide ekşimesine de sebep olabilir.
• Kafeinin vücudunuz üzerindeki yüksek kalp atışı, yüksek adrenalin hormonu ve yüksek hassasiyet gibi uyarıcı etkileri bazı kişilerde şiddetli anksiyeteye yol açabilir.
• Kafeinin yüksek miktarda veya uzun süre alınması vücut kaslarında kramplara veya kasların istenmeyen hareketler yapmasına sebep olabilir.
• Kafein idrara çıkma ihtiyacını artırır çünkü böbreklerin daha fazla idrar üretmesine sebep olacak şekilde böbreklere kan akışını hızlandırır ve kan damarlarını genişletir.
• Kafein, laksatifler gibi ince ve kalın bağırsak kaslarındaki kasılmaları artıracak şekilde davranır. Bu durum tam sindirilmemiş besinin ince bağırsağa geçmesine sebep olurken mide kramplarını tetikleri.
• Vücuda etki eden diüretik ve uyarıcı kombinasyonu beyindeki reseptörlerin aşırı yüklenmesine ve dolayısıyla baş ağrılarına sebep olur.
• Halüsinasyonların, aşırı doz kafeinin vücudu strese sokmasından kaynaklandığına inanılmaktadır. Bu yüksek adrenalin seviyesinin ve uyarıcıların bir sonucudur.
• İlk başlarda kafein tüketenlerde kafein alma arzularını tetikleme şeklinde başlayan kafein bağımlılığı veya tiryakiliği daha sonraları kişinin baş ağrılarını, uyuşukluklarını ve depresyonlarını bastırmak için kullandıkları bir kimyasal bağımlılığa dönüşür.
• Kafein daha fazla adrenalin salgılaması için böbreküstü bezlerinizi etkiler, bu da tansiyonunuzun yükselmesine yol açar.
• Yüksek kafein alımına bağlı yüksek tansiyon ve uyarıcının kardiyovasküler sistem üzerindeki etkileri güçsüz kalbi olan kişilerde yıkıcı sonuçlar doğurabilir.

GÖRSEL KAYNAKLARI

https://www.milliyet.com.tr/pembenar/galeri/bilimsel-olarak-gunde-kac-fincan-kahve-icmek-saglik-icin-faydali-6407314
https://www.taftcoffee.com/blogs/blog/kafein-nedir-ne-ise-yarar-faydalari-ve-zararlari
https://bagisiklik.com/wellness-onerileri/kafein-hakkinda-her-sey/
https://bilimfili.com/kafein-dunyanin-en-popular-psikoaktif-maddesi

YAZI KAYNAKLARI

https://www.taftcoffee.com/blogs/blog/kafein-nedir-ne-ise-yarar-faydalari-ve-zararlari
https://evrimagaci.org/kafein-nedir-ne-ise-yarar-kafeinin-faydalari-ve-zararlari-nelerdir-679
https://www.nefisyemektarifleri.com/blog/kafein-nedir-faydalari-ve-zararlari-nelerde-var-ne-ise-yarar/
https://www.diyetasistan.com/kafeinin-yan-etkileri.html