COVID-19 pandemisi başladığından beri aklımızdan sürekli “Acaba bu virüsü daha önce geçirdim mi?”, “Mart ayında ağır bir grip geçirmiştim fakat aslında korona mı olmuştum?”, “Ateşim var, koku ve tat duyularım yok virüsü kaptım mı?” şüpheleri geçmektedir. Bu şüpheleri kaldırmanın yolu COVID-19 testlerinden geçiyor. Koronavirüse karşı PCR testi ve antikor testi olmak üzere 2 ana test bulunmaktadır.

ANTİKOR (SEROLOJİ) TESTİ

Vücudumuza dışarıdan bir saldırı olduğunda (virüs, bakteri, mikrop gibi) vücudumuzun bağışıklık sistemi antikor üreterek kendini koruma altına alır. COVID-19’u ele aldığımızda, bu proteinler virüsü bir düşman olarak tanır. Virüse yapışır, onun kendini kopyalamasını ve yayılmasını engelleyip onu yok eder.

Antikor testi nasıl yapılmaktadır?

Antikor testi kan testi gibi yapılmaktadır. Bir miktar kan alınıp vücutta antikorların var olup olmadığına bakılır. Test sonucunda vücutta bu antikorlar bulunuyorsa, kişinin üç haftadan daha önce COVID-19 geçirdiği kabul edilir.

Antikor testinin şöyle bir dezavantajı bulunmaktadır: İlk zamanında vücut, antikor üretmesi zaman aldığı için virüse karşı bir antikor üretmez. Antikor üretene kadar da negatif sonuç alınır. Bu dezavantajı olsa da antikor testi aslında çok önemlidir. İyileşmiş hastaların antikorlarını yeni enfekte olan kişiye enjekte ederek yapılan plazma çalışmaları tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır.

PCR TESTİ

Koronavirüsün insan vücudunda bulunup bulunmadığını anlamak için PCR denen, açılımı “Polimeraz Zincir Reaksiyonu” olan testin temeli virüslerin RNA’sını göstermeye dayanır. Bu test belirtileri gösteren kişilerden örnekler alınmasıyla yapılmaktadır. PCR testleri için özel cihazlar gerekmektedir.

PCR testi nasıl yapılmaktadır?

Kişinin boğaz ve burnundan ucu pamuklu ince bir çubuk ile sürüntü örneği alınır. Bu işlem sırasında, bazı hastalar bir miktar acı çekebilmekte ve bir rahatsızlık hissetmektedir.  Kültür alınırken, çubuğun her iki burun deliğinden genze kadar sokulması önemlidir. Alınan örnekler bir tüp içerisine gerekli enzimler ve kimyasallarla eklenir ve belli seviyede ısıtılır.  Bu örneklerde bulunan RNA ile koronavirüsün bilinen RNA’sı karşılaştırılır.

Şu an mevcut olan 2 tür PCR testi vardır. Biri gerçek zamanlı denilen, hazırlanması ve değerlendirilmesiyle yaklaşık 3-4 saati bulan testtir. Diğeri yaklaşık 1 buçuk saatte sonuç veren hızlı PCR testidir.

PCR testi güvenilir bir test yöntemidir. Bu test belirti göstermeyen taşıyıcı kişilerin belirlenmesini sağlayıp salgının kontrol altına alınmasında önemli bir avantaj sağlar. PCR testi pozitif gelen hasta ve çevresi izole edilir,böylelikle bulaşma riski azaltılır.

PCR testi ve antikor testi arasındaki en önemli fark:

  • PCR test yöntemi kişi enfekteyken, hastalık için antikor oluşmamışken sonuç verir. Antikor testi ise, bağışıklık oluşup oluşmadığını gösteren testtir.

Koronavirüs testleri isteyen herkesin yaptırabileceği testler değildir. Kişinin korona belirtilerini göstermesi ve doktorların tabiriyle kişinin belirtilerinin başka bir nedenle açıklanmıyor olması gerekmektedir. Örneğin tek başına öksürük farenjitte, alerjide vs. görülebilmektedir. O yüzden, şu an için başka bir nedene bağlanamayan koronavirüs belirtileri gösteren kişilerden örnek alınmaktadır.

Belirtiler hakkında, koronavirüsü geçirip geçirmediğimize dair var olan şüphelerimiz testler sayesinde giderilmektedir. Yakın zamanda kimsenin aklında şüphe kalmamasına ve testlere bile ihtiyaç duyulmaması dileğiyle…

İrem ABAKA

Moleküler Biyoloji ve Genetik

KAYNAK:

  • bbc.com