SİGARA TİRYAKİLİĞİ GENETİK Mİ?

Günümüzde yaygınlık konusunu inanılmaz fazla bulduğum sigara tiryakiliğinden bahsedeceğim. Bu konunun sadece “tiryakilik işte” gibi geçiştirilebileceğini elbette söyleyemeyiz. Bu maddeye bağımlılıkta fiziksel ve psikolojik faktörler kadar rol oynayan bir nokta daha var o da elbette ki genetik. Okuduğum bir makale de sigara ve nikotin bağımlılığının genetiğinin 50 yıldır çalışıldığını görmüştüm. Sigara -direkt olarak vikipedi tanımı giriyorum- “Sigara, günümüzde yaygın olarak tütünün kağıda sarılmasıyla yapılarak kullanılan bu içeceğin 18.yüzyılda İspanya’ya Amerika Kıtası’ndan geldiği sanılan bir madde. Sigara yüzünden her sene 6 milyon kişi ölmektedir, yani her 10 ölümden birinin nedeni sigaradır.” Bağımlılık yaratan bu maddenin kullanımı da, içilen ortamda bulunulmasıyla aynı zararı veriyor. Her şeyden önce DNA’larınızda kırılmaya yol açıyor. Ve en önemli ölüm nedenleri arasında yer alıyor. Sizin içtiğiniz bir sigaranın, yayıldığı o süreç peşinizden gelecek bir nesili doğrudan etkileyebiliyor. Bunu bilmemize, sigara paketlerinin üzerine basılmasına, çeşitli kampanyalarla yayılmasına rağmen; peki nedir bu maddeyi karşıkonulmaz kılan?

Fransız bilim adamlarının dediğine göre her şeyin sebebi (irade eksikliğinden ziyade) mutasyona uğramış bir gen. Bu gen aynı zamanda nikotine karşı da aşırı duyarlı. Öyle bir gen ki tiryakiler sigarayı bırakamıyor, hatta bir süreliğine bırakanlar bile tekrar sigara içmeye başlıyor. Fransa Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (CNRS), Sorbonne Üniversitesi ve Fransa Sağlık Bakanlığı bünyesindeki Ulusal Sağlık ve Tıp Araştırmaları Enstitüsü (Insern) bu bağımlılık yaratan mutasyonun Avrupalılarda yüzde 35, Ortadoğulularda ise yüzde 50 oranında olduğunu belirttiler. 

Bu mutasyon yüzünden nikotin, beyin de “nikotin reseptörleri” olarak adlandırılan alıcıları uyarıyor. Current Biology adlı derginin belirttiğine göre CHRNA5 olarak tanımlanan gendeki bu mutasyon yaygınlaştıkça nikotin bağımlılığı artıyor. Yani sigarayı bırakabilmek veya bırakamamak noktasal mutasyonların(SNP) nerede ve nasıl olduğuna bağlı olarak değişiklik gösteriyor. 

Üstelik mutasyonun yeri, şekli sigara tiryakisi olacağımıza karar vermekle kalmıyor aynı zamanda sigarayı kolay mı yoksa zor mu bırakacağımıza hatta hangi hastalıklara daha yatkın olduğumuza bile karar veriyor. Sigara içildiği müddetçe beyin sürekli dopamin ve serotonin salgılıyor. Böylelikle keyif alınıyor. Genlerinde bu mutasyon bulunan insanlar olur da bir şekilde sigaraya başlarsa, vücutları en kısa zamanda nikotine bağımlı hale geliyor. İşte bu nedenden kaynaklı olarak; sigaraya hiç başlamamış kişilerin bu mutasyondan genlerinde bulunma ihtimaline karşı sigaraya hiç el uzatmaması gerekir. Çünkü vücut daha önce hiç tatmadığı bu keyfe yabancıdır eğer tatmazsa da bu keyfe hiç ihtiyaç duymayacaktır. Bir araştırmaya göre de belli kromozomlardaki gene sahip olan insanlar sigaraya başlamaya daha yatkın olurken, diğer kromozomlardaki gene sahip olanlarda sigarayı daha kolay bırakıyor. Ve en ilginci de Nature dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre günümüz de bazı hastalıkların kökeninde yatan gen şekillerini Neandertaller (Neandertal ya da Neandertal insanı, günümüzden yaklaşık 200 bin ila 28 bin yıl önce yaşamış insan türüdür.) ile çiftleşen atalarımızdan kaptık. Sigara tiryakiliğini de Neandertal genlerin taşıdığı söyleniyor. Araştırmacılar bu mutasyonun başka işlevleri de olduğuna dikkat çekiyor. “Araştırmacılar ayrıca Neandertal DNA’sının insan genomuna eşit biçimde dağılmadığını, daha ziyade gen haritasının cilt ve saçı etkileyen bölgelerinde yoğunlaşmış olduğunu gördü.” [1] 

Bu bağımlılığın sebebi genetik demişken; sigaranın ve tabii ki tiryakiliğin genetiğinize zarar veriyor olduğu gerçeğinden bahsetmezsek olmaz. Kalp hastalıkları ve kanser dahil çoğu rahatsızlığın sebebi olduğu iddia ediliyor. Siz siz olun, bu maddeden uzak durun.  

Kaynakça:

https://www.dw.com/tr/sigara-tiryakili%C4%9Finin-nedeni-genetik-mutasyon/a-457802399

https://blog.uni-koeln.de/saltuerk/2011/05/13/sigara-aliskanligi-ve-genetik-yatkinli/